به این ماهی ها در مناطق مختلف اسامی معمولی زیادی مانند ماهی جراح ،ماهی دکتر ،ماهی نیشتردار و ماهی یک شاخ داده شده است.بیشتر این اسم گذاری ها به علت ویژگی عمومی این گروه از ماهی ها است که اکثرا در هر طرف ساقه ی دمی دارای یک یا دو خار تیز می باشند.این خارها که سر آن ها به طرف جلو می باشد در واقع اسلحه های ماهی به حساب می آیند.این خارها معمولا دارای رنگ کاملا متمایز و متفاوت از رنگ زمینه ی بدن بوده و شاید علت آن آگاه نمودن سایر ما هی ها می باشد.

بدن آن ها نسبتا پهن و دیسک مانند است.باله های پشتی و مخرجی در سرتاسر بدن ادامه یافته و خط تقسیمی بین آن ها وجود ندارد.در این خانواده گونه های زیادی وجود دارند که از نظر شکل اساسی بدن دارای انواع متفاوتی می باشند.ماهی های بالغ جنس ناسو دارای پوزه ای دراز و ماهی های جنس زبراسوما دارای باله های پشتی و مخرجی بلندی می باشند.

این ماهی ها جزء ماهی های دریایی استوایی هستند که روی جزایر مرجانی همراه با پروانه ماهی ها و فرشته ماهی ها یافت می شوند.غذای اصلی آن ها را خزه ها تشکیل می دهند و در آکواریوم نیز باید به آن ها اسفناج نیم پخته و یا برگ کاهو داده شود.

در برخی از نقاط دنیا مانند هاوایی و فیلیپین از این ماهی ها به عنوان غذا استفاده می شود.در برخی نقاط دیگر نیز از مصرف آن ها خودداری می شود که شاید به علت طبیعت سمی این ماهی ها باشد. بررسی ها نشان داده اند که خارهای ساقه ی دمی برخی از این ماهی ها و همچنین شعاع های باله ی پشتی برخی دیگر از آن ها دارای غدد سمی می باشد.لازم به ذکر است که زخم حاصل از تماس بدن با شعاع های باله ای این ماهی ها بسیار دردناک بوده و ممکن است ایجاد عفونت نماید.

این دسته از ماهی ها که شباهت زیادی به مار معمولی دارند به آسانی قابل تشخیص از سایر مار ماهی ها هستند.باله های ژشتی و مخرجی آن ها به دور نوک دم نرسیده و قسمتی از ساقه ی دمی را خالی می گذارد.علاوه بر آن محل آبشش ها متورم و کیسه مانند به نظر می رسد.سوراخ های بینی در داخل لوله های دراز شده قرار دارد.این ماهی ها می توانند به سرعت خود را در مواد بستر فرو برده یا در داخل ماسه ها شنا نمایند.شاید دلیل اصلی بی نوک بودن دم آن ها این طرز شنا باشد.غذای اصلی آن ها را سخت پوستانی مانند خرچنگ ها و میگو ها تشکیل می دهند.

از این خانواده تاکنون تنها چهار گونه شناسایی شده که همه جزء ماهی های بسیار خوب آکواریومی به حساب می آیند.خفاش ماهی ها بسیار مقاوم هستند و برای تغذیه ی آن ها می توان از انواع مختلف مواد غذایی استفاده نمود.این ماهی ها که به هیچ وجه خجول نیستند دارای شکل زیبایی هستند و یک نوع از آن ها به نام خفاش ماهی باله بلند دارای طرح و رنگ بندی بسیار زیبایی است.

شکل بدن از مرحله ی بچگی تا بلوغ تغییرات بسیار زیادی پیدا می نماید.تمام ماهی های کوچک چهار گونه ی شناخته شده دارای باله های پشتی،مخرجی و شکمی بلندی هستند که معمولا ارتفاع آن ها از طولشان بیشتر است.هر چه رشد و نمو ماهی بیشتر می شود طول باله ها در مقایسه با طول بدن کوچک تر شده و ماهی بیشتر شکل گرد به خود می گیرد.

همه ی ماهی های بالغ دارای طرح و رنگ بندی مشابهی می باشند.این ماهی ها دارای دو نوار تیره هستند که یکی از آن ها از داخل چشم و دیگری در امتداد پایه ی باله ی سینه ای وجود دارد.علاوه بر این طرح اساسی،خفاش ماهی ها می توانند رنگ خود را با تیره کردن تمام بدن و یا کم رنگ کردن نوارهای  تیره تغییر دهند.این ماهی ها مقلدین خوبی هستند که می توانند به خوبی خود را به صورت برگ های ریخته شده یا اشیاء دیگر در آورند.در جاهایی که برگ های مرده وجود دارد،حتی در آبگیرهایی که به وسیله ی انسان شاخته شده اند،تشخیص این ماهی از برگ های مرده بسیار مشکل است.گاهی نیز این ماهی ها خود را طوری به مردن می زنند که بدون دست زدن به آن ها تشخیص مرده یا زنده بودن آن ها مشکل است.

خفاش ماهی ها می توانند از انواع غذا ها استفاده نمایند ولی بهتر است که گاهی برای آن ها مقداری بچه ماهی کوچک فراهم نمود.رشد آن ها بسیار سریع است و دیری نمی پاید که اندازه ی آن ها برای آکواریوم موجود بزرگ می گردد.این ماهی ها را به آسانی می توان طوری دست آموز نمود که غذا را از دست افراد بگیرند.

نامگذاری این ماهی ها به خوبی متناسب با شکل بدن آن ها میباشد.زیرا خار های نسبتا بلندی از تمام بدن آن ها به بیرون نفوذ نموده است.این اختصاص و نیز قدرت باد کردن آن ها مقاومت خاصی را در مقابل دشمنان باستثناء آن هایی که شدیدا گرسنه هستند به وجود می آورد.از آن جا که گاهی آن ها را در معده ی انواع ماهی تون میتوان پیدا کرد باید گفت که برخی از ماهی ها از آن ها به عنوان غذا استفاده می نمایند.

رشد و نمو آن ها بسیار زیاد است ولی نمونه های کوچک تر برای نگهداری در آکواریوم بسیار جالب میباشند.از آن جا که مصرف اکسیژن آن ها زیاد است آکواریوم آن ها باید تا حد امکان بزرگ باشد.غذای اصلی آن ها را سخت پوستان تشکیل میدهند.در آکواریوم میتوان از میگو و گوشت خرچنگ برای تغذیه ی آن ها استفاده نمود.

این ماهی ها جزء ماهی های اختصاص یافته ی خانواده ی ژوماسنتریده می باشند که برای زندگی خود نوعی هم زیستی مسالمت آمیز با شقایق های دریایی دارند.شاید بتوان آن ها را جزء زیباترین و بهترین ماهی های آکواریومی به حساب آورد.در حال حاضر بیش از ۲۶ گونه دلقک ماهی شناخته شده اند که کلیه ی آن ها شدیدا مورد توجه آکواریوم دار ها می باشند.

معمولا در آکواریوم ها از این ماهی ها همراه با شقایق دریایی خاصی که با آن هم زیستی دارند نگهداری می شود.تجربه نشان داده است که اگر شقایق دریایی هر دلقک ماهی در دسترس نباشد می توان از سایر انواع شقایق های دریایی استفاده نمود.بدیهی است دلقک ماهی نیز از بازو های این شقایق استفاده خواهد نمود.در طبیعت هر یک از گونه های این ماهی ها در داخل نوع خاصی از شقایق های دریایی زندگی می کنند.

شقایق در یایی و ماهی از نظر فیزیولوژی و رفتار سازش خاصی با یکدیگر پیدا نموده و ارتباط ظریفی با یکدیگر برقرار می سازند که اگر به نحوی این ارتباط شکسته شود ماهی به صورت تکه ای غذا برای شقایق دریایی در خواهد آمد.

تاکنون عدهای موفق شده اند که برخی از دلقک ماهی ها را در شرایط آکواریوم تکثیر نمایند.اگر چه هنوز روش های تکثیر آن ها منتشر و استاندارد نگردیده است با وجود این امیدواریم که در آینده ی نزدیک تهیه ی دلقک ماهی های پرورشی عملی باشد.

دلقک ماهی ها معمولا در مناطق استوایی اقیانوس های کبیر و هند(شامل دریایی سرخ و خلیج فارس)یافت می شوند ولی به طور کلی در اقیانوس اطلس پیدا نمی شوند.