ماهی دیسکس بدون شک یکی از زیباترین ماهیان اکواریومی اب شیرین است که هر اکواریومداری علاقه مند به نگهداری انهاست. ولی این نکته قابل توجه است که نگهداری عجولانه این ماهی و بدون اطلاعات قبلی، این رویای زیبا را به یک واقعیت تلخ تبدیل میکند. در ادامه متن هر انچه برای نگهداری دیسکس ها لازم است بیان شده است

به ادامه متن توجه کنید

نام رایج: دیسکس

نام علمی:Symphysodon discus

خانواده : سیکلیده (سیچلایدها)

زیر خانواده:Cichlasomatinae

تانک مورد نیاز : حداقل ۱۵۰ لیتر

دمای اب:۲۴ الی ۲۶ درجه سانتیگراد

پ-هاش:۶٫۵ الی ۷

غذا : غذاهای زنده ( میگوی زنده و کرم خاکی ) ، غذاهای منجمد ( دل گاو و بوقلمون و جگر گاو، کرم منجمد و… ) و غذاهای خشک ( لوفاک و کرم فشرده و غذاهای مخصوص و تجاری دیسکس) .

سازگاری : بهتر است با گونه های خود نگهداری شوند ولی با آنجل هم قادر به نگهداری هستند . ( در برخی موارد با سیچلاید ها و سورم ها سازگاری دارند . ) من به شخصه نگهداری انها را یا به صورت تک گونه یا با برخی لوچ ها، کوریدواراس،انجل ، پوزه خرگوشی و امثال ماهیان ارام و صلح جو توصیه میکنم

شناخت:اگر شما هم به آکواریوم و نگهداری ماهیان آب شیرین علاقه مند هستید؛ بدون شک یکی از زیباترین ماهی های آب شیرینی که تا بحال دیده اید و یا از آن نگهداری کرده اید؛ میتواند دیسکس باشد. یک ماهی کمرو و خجالتی که در زیبایی و تنوع رنگ میتوان آن را به عنوان بازرترین ماهی آب شیرین دانست و شاید همین موضوع باعث شده است که خیلی ها این ماهی را به عنوان عروس آکواریم های آب شیرین بشناسند. تنوع رنگ این ماهی از شامل رنگهای قرمز، خونی، آبی، سفید، صورتی، زرد، نارنجی، سبز، فیروزه ای، قهوه ای و … میباشد که باید به این تنوع؛ تنوع حالتهای رنگبندی (مانند نقطه ای – Spotted – و پوست ماری – Snake Skin – و …) را هم اضافه نمود. هرچند نگهداری از این ماهی، بدلیل حساس بودن آن و لزوم ایجاد شرایطی تقریبا مشابه با شرایط طبیعی محل زندگی این ماهی در جنگلهای آمازون به نسبت بسیاری از انواع دیگر ماهی های آب شیرین، سخت تر است اما در بسیاری از موارد نمیتوان از فکر داشتن چنین ماهی زیبایی در آکواریوم چشم پوشی کرد.

شرایط:این ماهی در آبی با دمای تقریبا ۲۴ الی ۲۶ درجه سانتی گراد) و با مشخصاتی مانند  پی اچ: ۶.۶، سختی: ۲۵ppm، آهن: ۱.۷ppm، آلکالین: ۲۰ppm  و کلریدها: ۳ppm  بیشترین زیبایی را خواهد داشت. این شرایط نشان میدهد که این ماهی در آبهایی با کمترین میزان سختی بهترین شرایط را برای ادامه حیات و همچنین تکثیر دارا میباشد و به همین خاطر معمولا کسانی که از این نوع ماهی نگهداری مینمایند، به صورت دوره ای و به فاصله زمانی هر سه روز یکبار، چیزی در حدود یک سوم آب آکوایوم محل نگهداری این ماهی را با آب تازه و کاملا هم دما با آب موجود در آکواریوم تعویض مینمایند. شدت رنگ در این نوع ماهی رابطه مستقیمی با شرایط زندگی آن دارد، امروزه در بسیاری از فروشگاه های مربوط به ماهی ها آب شیرین میتوان مواد شیمیایی را یافت که تا حدودی میتوانند بر روی شدت رنگ این ماهی تاثیر بگذارند اما در نهایت چیزی جز ضعف و عدم بروز علائم اولیه بیماری تا قبل از شدت گرفتن بیماری، را باعث نخواهند شد. بنابراین بهترین توصیه در این مورد نگهداری ماهی در بهترین شرایط ممکن و عدم استفاده از اینگونه مواد شیمیایی – که گاها به نام مواد غذایی هم فروخته میشوند – میباشد.

تغذیه:تنوع غذایی و مخصوصا استفاده از غذاهای زنده میتواند تاثیر زیادی بر سالم بودن ماهی های شما داشته باشد و البته در میان غذاهای زنده موارد مانند دافنیا (کک آبی)، ان کایت راوس (کرم سفید)، لومبر کلیوس توستویس (کرم خاکی) و پشه میتوانند گزینه های خوبی برای تغذیه این ماهی و البته بیشتر ماهی های بومی مناطق گرمسیری باشند. در ایران معمولا این نوع غذاهای زنده به سختی یافت میشوند اما یکی از غذاهای زنده ای که میتوانید به راحتی به آن دسترسی داشته باشید (و یا حتی به صورت مصنوعی به تکثیر! آن بپردازید، کرمهای خاکی هستند؛ نکته فابل توجه در این ارتباط این است که قبل از تغذیه ماهی بوسیله کرم خاکی؛ حتما کرمها را حداقل به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت در درون آب قرار دهید تا تمامی موادی که در بدن کرم وجود دارند ، و از جمله خاک  از بدن کرم خارج شوند. عدم توجه به این نکته میتواند با عث مسمومیت ماهی و از بین رفتن آن شود از دیگر غذاهای مورد استفاده به صورت زنده میگوی ارتمیا میباشد همچنین میتوان به انها دل گوساله.غذاهای منجمد مانند کرم منجمد و ….. نیز داد، همچنین انواع غذاهای تجاری بالانس شده مخصوص دیسکس از گزینه های دیگر تغذیه ای میباشد

شرایط نگهداری:آکوایوم محل نگهداری این ماهی باید حداقل به اندازاه ۲۵ تا ۲۸ گالن (هر گالن تقریبا برابر با ۴ لیتر میباشد) برای هر جفت بالغ گنجایش داشه باشد و معمولا در آن از وسایل تزیینی زیادی استفاده نیمشود، در بسیاری از موارد، در داخل آکواریومهای محل نگهداری (و مخصوصا محل تکثیر) این نوع ماهی فقط از یک سنگ هوا، یک فیلتر و یک بخاری استفاده میشود. نکته قابل توجه در این مورد این است که بدلیل آنکه مدفوع ماهی میتواند تاثیر زیادی بر سختی آب داشته باشد، برای راحت تر تمیز کردن آکواریوم در هنگام تعویض آب به صورت دوره ای؛ در آکواریومهای محل نگهداری جفتهای بالغ و آماده تکثیر این ماهی از شن و ماسه برای تزیین کف آکواریوم استفاده نمیشود. همچنین برای بهتر تنظیم شدن دمای آب نیز معمولا از دو بخاری در دو طرف آکواریوم به صورت خوابیده بر روی کف آکواریم استفاده میشود. همچنین استفاده از لامپهای فلورسانت در بالای آکواریوم محل نگهداری این ماهی توصیه شده است. ولی دلایل بالا دلیل بر این نیست که شما هم چنین اکواریوم زشتی را برای دیسکس ها تهیه کنید یا از نگهداری انها صرف نظر کنید در زیر نهوه اماده سازی اکواریوم دیسکس را شرح خواهیم داد یا حتی شما میتوانید اکواریومی را بنا به سلیقه خود اماده کنید شما شرایط حیاتی ماهی را در نظر بگیرید ، دکربندی اکواریوم بنا به سلیقه خودتان…..

آماده سازی آکواریوم برای نگهداری از ماهی دیسکس :اولین قدم برای نگهداری ماهی دیسکس این است که با محیط طبیعی زندگی این آبزی زیبا آشنا شویم تا بتوانیم شرایط زندگی دیسکس را در یک محیط مصنوعی برای این موجود زیبا شبیه سازی کنیم.محل زندگی این ماهی در رودخانه های آمازون می باشد که آمازون شامل بخشهایی از ونزوئلا، کلمبیا، برزیل و پرو است،این مناطق وسیع در فصول بارانی از طریق آب در ارتباط هستند و به همین دلیل این ماهی را می توان در آبهای کوچک آمازون یافت.بارانهای سنگین به طور جدی در دسامبر شروع به بارش میکنند اما سطح آب رودخانه تا ماه ژانویه تغییری نخواهد کرد جالب است بدانید سه نوع آب در آمازون وجود دارد : آب سیاه ،آب پاک و آب سفید. آب سیاه تمیز بسیار شبیه چای پاک و سیاه است .این آب ناشی از وجود اسیدهای هیومیک است که در داخل رودخانه ها در طول فصلهای باران نفوذ میکنند. آب پاک در بسیاری از موارد در رودخانه هایی که به طور واقعی از قسمت اصلی آن تجزیه شده اند در طول فصول خشک سال زمانی که آبهای آمازون به پایین ترین نقطه خود میرسد یافت می شود . این رودخانه های کوچک معمولاً کف شنی دارند. آب سفید که ترکیبی از دو مورد فوق می باشد و مانند تمام آب آمازون بدون سدیم ، کلسیم و منیزیم ندارند ، می توان مطمئن بود که سختی کل بسیار پایین است. در این آبها ست که می توان ماهی دیسکس یافت. یعنی آبی که سبک باشد که اصلی ترین فاکتور برای دارندگان ماهی دیسکس بشمار می رود . دانستن شیمی آب بسیار مهم می باشد که به صورت جامه و کامل توضیح داده خواهد شد

اولین قدم برای ورود به دنیای شیمی ابزار لازم این کار است که ما از ساده ترین ابزار ممکن استفاده خواهیم کرد و شایان ذکر است که هدف کلی کمک به دوستان برای لذت بردن از نگهداری این ماهی زیبا می باشد

آب مورد استفاده برای آکواریوم دیسکس: اکثر آبهای لوله کشی منازل با تغییر اندکی برای Discus مناسب خواهند بود. اگر شما از آب شیر منزلتان برای نوشیدن استفاده میکنید این آب قطعا ماهی شما را نخواهد کشت (البته در بعضی کشورها از آب شیر برای نوشیدن استفاده نمیشود). اگر ماهیان شما در سن و در حال تولید مثل هستند باید کلر(chlorine) و کلرین (choloramine) را از آب جدا کنید و pH آنرا تغییر دهید ولی سختی آب مشکل حادی ایجاد نمی‌کند. بهترین آب برای Discus آب با سختی پایین که کمی اسیدی باشد ، است، این اب را میتوان با استفاده از فیلترهای ro به راحتی به دست اورد. با اینحال بسیاری از پرورش دهندگان Discus های جوان خود را در آب شیر معمولی دیکلره شده ( منظور از دیکلره ، جداسازی کلر از آب است) و با phکمتر نگهداری میکنند. این مسئله خیلی اهمیت دارد که قبل از درست کردن آکواریم ، کیفت آبی را که ماهی شما قبلا در آن بوده را آزمایش کنید یا بپرسید. اگر ماهی مورد نظر شما در آب با pH خنثی نگهداری میشده شما نیز باید در ابتدا آبی با همان کیفیات در آکواریم خانه خود فراهم کنید به جای اینکه از pH های معمول ۶ و ۶٫۵ استفاده کنید و همیشه سعی کنید که تغییرات اعمال شده در آب همواره به تدریج صورت گیرد.

پی اچ و سختی اب اکواریوم دیسکاس:

پی اچ:معمولا بسیاری از Discus ها را در آب با pH بسیار پایین ۴٫۵ نگهداری میکنند البته آنهایی را که در شرایط تولید مثل هستند و بصورت وحشی از زیستگاهشان گرفته شده اند نه ماهی های جوانی را که در آکواریم بدنیا آمده اند.ماهی هایی که در حال رشد هستند معمولا در pH 6.5 نگه داری میشوند چون امکان اینکه در آبی با pH کاملا متفاوت قرار بگیرند بسیار کم است.

برای تست PH آب می توان از یک نوار مخصوص تعیین PH  و یا نوع قطره ای آن و یا نوع الکتریکی آن استفاده نمود روشهای زیادی برای تغییر pH آب وجود دارد که از جمله آنها عبارتند از مواد از پیش آماده شده و یا کودهای تصفیه کننده. بنابراین انتخاب هر یک از این روشها به سلیقه شخصی خودتان بستگی دارد، امروزه نیز در اکواریومی ها مواد مختلف مارک دار برای این منظور موجود میباشد که انتخاب انها بنا به مقدار هزینه و تصمیم شما برای خرید یک محصول خواهد داشت.

سختی:وسایل دیگری مانند تست سختی اب نیز برای اندازه گیری سختی آب که باید روی ۳ یا کمتر تنظیم شود استفاده میشود  که معمولا کیت Tetra مرغوب تر و رایج تر است . برای پایین آوردن سختی آب می توان از موادی مانند صمغ شیمیایی یا همان رزین با تکنیک های خاص استفاده نمود. فیلتر ro بهترین گزینه برای کاهش سختی است. این نوع فیلترها که به تازگی برای تصفیه اب خانگی نیز استفاده میشوند میتواند سختی اب لوله کشی را تا حد چشمگیری کاهش دهد(حتی به صفر برساند). مطمئنا اب خارج شده از این فیلتر بهترین اب برای نگهداری دیسکس ها میباشد

نیترات و نیتریت: این دو ماده بی شک سمی ترین و خطرناک ترین ماده برای دیسکس ها هستند . بنابراین کنترل میزان نیترات و نیتریت آب در فواصل زمانی معیین بسیار ضروریست. از آنجا که این ۲ نوع ماده اکثرا در اثر فضولات ماهی ها به وجود می آیند بنابراین امکان وجود داشتن آنها درآب تازه بسیار کم است و کنترل آن در مراحل نگهداری آکواریوم بسیار لازم است. برای تعیین نیترات و نیتریت آب از کیت تست نیترات و نیتریت Tetra که بسیار متداول است استفاده می کنیم.

پوشش کف آکواریوم: خیلی وقتها شنیده ایم که بهتر است برای کف آکواریم Discus از هیچگونه پوششی استفاده نکنیم. من شخصا Discus را در انواع آکواریمها منجمله آکواریمهای تزیینی که پر از گیاهان آبی و جانوران دیگر هستند و یا آکواریمهای کاملا خالی که معمولا توسط دیگر پرورش دهنده ها توصیه میشوند نگه داشته‌ام. اما من برای ماهی های خودم چه جوان باشند و چه آماده تولید مثل ، از یک لایه نازک ماسه بسیار ریز در کف استفاده میکنم و بدین ترتیب تخلیه آب نیز آسان تر میشود چراکه ماسه ها فضولات ماهی ها را در زیر خود پنهان میکند و ماهی نیز از بازی با شن لذت میبرد و برای پیدا کردن غذا در ماسه ها میدمد. ولی معمولا با نگه داشتن Discus در آکواریم بدون کف پوش دچار مشکل نمیشوید اما اگر تصمیم به این کار گرفتید فراموش نکنید که حتما جداره خارجی کف آکواریم را رنگ بزنید و یا به نحوی بپوشانید تا ماهی خارج آکواریم را نبیند در غیر اینصورت در روحیه آنها تاثیر گذاشته و باعث ترسو و خجالتی شدن آنها میشود.به غیر از لایه ماسه که در کف آکواریم ریخته میشود من دوست دارم که از تکه چوبهایی که از خزه پوشیده شده اند و از گیاهان معلق در آب همچون باقلای آبی و از کوزه های گلی که از ماسه و گیاهان دیگر پر شده اند استفاده کنم. یک لامپ فلوروسنت با یک حباب گرم و یک حباب سرد نیاز گیاهان را به نور تامین میکنند. ولی به یاد داشته باشید که روشن شدن ناگهانی آکواریم Discus باعث عکس العمل ناگهانی و جهش آن میشود که با استفاده از گیاهان غوطه ور در آب که جلو رسیدن ناگهانی نور به Discus را میگیرند – براحتی میتوان از این مسئله جلوگیری کرد

با تمام این تفاسیر من برای تانکر بیمارستان Discus یا تانکر قرنطینه از ماسه یا هیچ تجهیزات دیگری استفاده نمیکنم. اگر اولین باری است که از Discus نگهداری میکنید مسلما تانکر اولیه شما محل قرنطینه نیز خواهد بود. در این صورت تانکر آب باید به غیر از فیلتر و هیتر و چراغها خالی از هرگونه تجهیزات اضافی باشد. دلیل این بی تجملی اینست که شما بتوانید ماهی خود را بدقت زیر نظر بگیرید و از صحت و سلامت آن اطمینان حاصل کنید چراکه خیلی وقتها ماهی سعی در پنهان کردن خود در پشت گیاهان ، از چشم شما میکند.و اگر قصد مداوای ماهی را دارید وجود گیاهان و ماسه و دیگر تزیینات بی فایده و مزاحم خواهد بود. بعد از مداوا و اطمینان از سلامت ماهی میتوانید دیگر تجهیزات و تزیینات را اضافه کنید. این دوره قرنطیه نباید کوتاهتر از ۱۵ روز باشد. اگر میخواهید به آکواریم Discus خود ماهی دیگری اضافه کنید ابتدا آنرا در تانکری حدااقل ۳۸ لیتری نگه داری کنید تا زمانی که کاملا از مبتلا و آلوده نبودن آنها مطمئن شوید.

انتقال ماهی دیسکس به اکواریوم قرنطینه یا اصلی:بعد از اماده سازی اکواریوم دیسکس از خصوصیات فیزیکو شیمیایی ،چرخه (برای اطلاع از چرخه اکواریوم به این بخش مراجعه نمایید) و …. وقت ان رسیده که ماهیان دیسکس خود را به تانک معرفی کنید.وقتی می خواهید ماهیان دیسکس یا هر ماهی جدید دیگری به آکواریوم اضافه کنید باید مواردی رعایت شود که در صورت عدم رعایت این موارد صدمات جدی به ماهی وارد می گردد که در مواردی باعث مرگ ماهی یا کج شدن ،سکته و ….. می شود. اگر ماهی خریداری شده درون کیسه پلاستیکی است درب آن را خوب محکم کنید و کیسه محتوی ماهی را همانطور درون آب آکواریوم قرار دهید . اجازه دهید تا حداقل ۱۵ الی ۲۰ دقیقه بگذرد تا دمای آب در کیسه با دمای آب آکواریوم برابر شود. حال درب کیسه را باز کرده و ۱ لیوان از آب داخل اکواریوم را برداشته و درون کیسه بریزید و ۳ الی ۵ دقیقه منتظر بمانید ، در این ۵ دقیقه کیسه کیسه به همان شکل در اب غوطه ور میماند.حال دوباره درب کیسه را باز کرده و این بار ۲ لیوان از آب آکواریوم به درون کیسه بریزید و مجددا ۵ دقیقه منتظر بمانید. این کار برای این است که شرایط شیمیایی آب داخل کیسه و آب درون آکواریوم یکسان شود.حال به آرامی ماهی ها را با تور گرفته و در داخل آکواریوم رها کنید. کیسه و آب محتوی آن را نیز دور بریزید. دقت داشته باشید اب داخل کیسه به اکواریوم قرنطینه یا حتی اکواریوم اصلی نریزد