هرچند بهترین راه برای مقابله با بیماری ها پیشگیری از ان هاست ولی گاهی اوقات حتی با بهترین و سخت گیرانه ترین انواع نگهداری هم بیماری به سراغ ماهی کوی شما می اید و باید با ان مقابله کنید.در ادامه این سری مطالب این بار شما را با دیگر بیماری های باکتریایی ماهی کوی اشنا خواهم کرد.

زخم های بدخیم ماهی کوی (Koi Ulcers Disease):

این بیماری همان طور که از نامش پیداست یک بیماری ناشی از باعوامل باکتریایی است که اگرچه در میان ماهی های کوی چندان شایع نیست ولی معمولا ماهی هایی که به ان میتلا می شوند عاقبتی بهتر از مرگ در انتظارشان نیست. در این بیماری به همان اندازه که تشخیص ماهی بیمار راحت است درمان مشکل می باشد. عوامل باکتریایی ایجاد کننده این بیماری عواملی بسیار مهاجم هستند که پس قرار گرفتن بر روی بدن ماهی و ایجاد شدن شرایط مناسب فورا به بافت های سطحی و عمقی بدن ماهی حمله می برند و ایجاد زخم هایی بسیار عمیق و بدخیم می کنند. عوامل مختلفی می توانند ضمینه ابتلا ماهی های کوی را به این بیماری افزایش دهند که از ان جمله می توان به ضربات و خراشیدگی ها و یا کوفتگی ها و خون مردگی های ناشی از حمل و نقل اشاره کرد البته در برخی موارد ایجاد استرس در ماهی ها هم می تواند سبب بروز این بیماری مهلک گردد. این بیماری در ابتدا باعث ایجاد تغییر رفتار در ماهی کوی می گردد به این معنا که ماهی به شدت گوشه گیر شده و کمتر غدا خواهد خورد این علایم باشدت گرفتن بیماری بیشتر و واضح تر می شود و سر انجام سبب مرگ ماهی می گردد.

تشخیص:

اولین نشانه این بیماری باکتریایی با بروز یک نقطه قرمز برجسته در سطح پوست ماهی بروز می کند. این نقطه قرمز رنگ و ملتهب در واقع مرکز زخم بدخیمی است که با فعالیت باکتری ها به وجود خواهد امد. با رشد بیماری و شکل گیری ضخم یک سری از دوایر متحدالمرکز ایجاد می گردد که در مرکر بسیار قرمز و ملتهب ودر کناره ها به رنگ سفید هستند. رنگ قرمز پر رنگ که در مرکز این زخم ها دیده می شود نشانه فعالیت شدید باکتریایی در این محل است و قسمت های سفید کناری در واقع بافت های تخریب شده و نکروز شده ماهی هستند.

درمان:

درمان در این بیماری به دلیل سریع بودن سیر بیماری و همچنین ضایعات شدید بافتی که عامل بیماری ایجاد می کند بسیار دشوار است. درمان معمولا با داروهای وسیع اطیف و با دوز بالا صورت می گیرد و باید به کل اب اکواریوم یا برکه اضافه گردد. گاهی اوقات در موارد حاد بیماری باید ماهی بیمار را در تور در داخل اب قرار داد و دارو را بر روی ضخم ریخت. انتی بیوتیک ها هم تا حد زیادی می توانند در درمان موثر باشند. ولی در اکثز موارد که بیماری در مراحل انتهایی خود است ماهی بدلیل مشکلات کلیوی می میرد. دلیل ایجاد مشکلات کلیوی هم ورو شدید اب از محل ضخم ایجاد شده به داخل بدن است.

استسقا یا آب آوردگی بدن ماهی کوی (Drops):

یک بیماری کشنده که در ۹۹ درصد موارد مرگ ماهی درگیر را به همراه دارد. این بیماری یکی از راحترین بیماری های از نظر تشخیص است اما می توان گفت که تقریبا هیچ جوابی به درمان نمی دهد. عوامل اصلی سخت بودن درمان این بیماری عبارتند از مشخص نبون عامل اصلی بیماری و داخلی بودن بیماری.

تشخیص:

بدن ماهی به شدت متورم شده و پولک به حالت بر افراشته در می ایند و منظره ای مانند مخروط درخت کاج ایجاد میکنند. چشم ها هم در اواخر بیماری کاملا بیرون می زنند که به دلیل تجمع بیش از حد مایعات درون بدن می باشد.

درمان:

هیچ گونه درمان قطعی وجود ندارد و تنها درمان حمایتی صورت می گیرد که ان هم فقط برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های ثانوبه است و نه برای درمان خود بیماری. بهتر است ماهی سریع قرنطینه شود تا بیماری را به ماهیان دیگر منتفل نکند. در مواردی که امیدی به درمان بیماری نیست می توان ماهی را با استفاده از مرگ راحت یا یوتانازی از تحمل درد و رنج بیشتر راحت کرد.

هرچند ماهی کوی ماهی است که برای نگهداری در برکه ها به وجود امده است ولی کمبود فضا در خانه های امروزی باعث شد که به سرعت این ماهیان دوست داشتنی جای خود را در اکواریوم ها هم باز کنند و حتی نژاد هایی هم برای نگهداری در اکواریوم ها تخصصی شوند. انچه در ادامه مطلب به ان خواهیم پرداخت مطلبی است در مورد شرایط و احتیاجات لازم برای نگهداری کوی در اکواریوم های خانگی که به در خواست بسیاری از دوستان تهیه شده است و امید است که نظرشان را جلب کند.

 
ماهی کوی نیاز به فضای زیاد برای شنا دارد لزا باید اکواریومی را که برای ان انتخاب می کنید به اندازه ای باشد که ماهی بتواند به راحتی در ان شنا کند. برای نگه داری ماهی کوی در اکواریوم بهتر است کوچکترین کوی های در دسترس را اتنخاب کنید تا بتوانید مدت طولانی تری از زیبایی ان در اکواریوم خود استفاده کنید. همیشه بیاد داشته باشد که کوی ها در نهایت بزرگ می شوند و باید از اکواریوم خارج و به بر که برده شوند. کوی ها در برکه ها معمولا دو فصل سرد و گرم را تجربه می کنند ولی در اکواریوم ها دما ی اب برای انها تغریبا همیشه ثابت است و لزا نیاز نیست که دوره های قطع غذا در زمستان برای انها صورت گیرد. کوی ها در اکواریوم ها زیاد غذا میخورند و به سرعت اب را کثیف خواهند کرد و به دلیل محدود بودن مقدار اب اکواریوم باعث بالا رفتن دفعات تعویض اب می شوند. نوردهی در اکواریوم برای ثابت ماندن رنگ کوی ها در اکواریوم بسیار مهم است در صورت عدم نوردهی رنگ کوی های شما پس از مدتی شفافیت خود را از دست خواهد داد و کم رنگ خواهد شد. بهترین نوردهی برای کوی ها مخلوطی از دو رنگ نور سفید و قرمز است که تمام نیاز نوری انها و در صورت وجود گیاهان ابزی نیاز انها را هم براورده خواهد کرد. کاشتن گیاهان اکواریومی می تواند به نزدیک شدن فضای اکواریوم به برکه های کوی کمک کند البته باید در انتخاب گیاه دقت کرد زیرا کوی ها بیشتر گیاهان اکواریومی را با اشتها می خورند بهترین و در دسترس ترین گیاه برای این کار گیاه کریپتون است که کوی ها هم علاقه ای به خوردن ان ندارند. به دلیل زیادتر بودن استرس در اکواریوم کوی ها ممکن است از اکواریوم بیرون بپرند برای جلوگیری از ایجاد تلفات بهتر است از درب شیشه ای برای اکواریوم خود استفاده کنید.

گیاه کریپتون:

کوی را با چه ماهیانی می توان نگه داری کرد؟
کوی را می توان با ماهیانی مانند گلدفیش های برکه ای (گلد فیش های اکواریومی مثل نژاد های پیرل اسکال یا لاین هد برای نگهداری مناسب نیستند زیرا سرعت شنا کمی دارند و کوی ها نیز برای حمله به انها و خوردن فلس ها و حتی چشم انها علاقه نشان میدهند) در یک اکواریوم نگه داری کرد. همچنین کوی ها را نباید با ماهیان کوچک که کوی توانایی بلع انهارا دارد همراه کرد. هرچند کوی ها ماهیانی گیاهخوارند ولی گاهی نیز می توانند با ماهیان گوشتخوار هم در اکواریوم همراه شوند ولی این کار معمولا توصیه نمی شود. از ماهیانی که می توان به راحتی در کنار کوی ها نگه داری کرد می توان به خانواده بارب ها و شارک های اب شیرین و پنگوسی های گیاه خوار و خانواده ماهیان لوچ اشاره کرد.

گلدفیش مرواریدی (پیرل اسکال):

کوی های پروانه ای یا کوی های بالا بلند:
این کوی ها که در چین برای اولین بار نژاد گیری شدند از کوی های معمولی باله ی بلندتری دارند این کوی ها در ابتدا در برکه ها مانند دیگر کوی ها نگهداری می شدند ولی زمانی که پا به اکواریوم گذاشتند مشخص شد که زیبایی انها در اکواریوم بسیار بیشتر از برکه است در نتیجه به محبوب ترین کوی ها برای نگهداری در اکواریوم بدل شدند. رشد کمتر طول بدن در انها و کند تر بودن رشد انها را برای نگهداری در اکواریوم ایدال نمود. امروزه نژاد های زیادی از این کوی ها هم نژاد گیری شده اند و درفروشگاه ها موجود می باشند.

کوی باله بلند:

همان طور که در قسمت قبلی از این سری مطالب نیز اشاره شد ماهی کوی در ابتدا برای زندگی در برکه نژادگیری شد ولی زیبایی خیره کننده این ماهیان سبب شد تا نگهداری از انها در اکواریوم های خانگی نیز به سرعت مرسوم شود. در ادامه این سری مطالب قصد دارم تا شما را به وسایل تخصصی نگهداری ماهی کوی در اکواریوم های خانگی و شرایط مورد نیاز برای نگهداری انها بیشتر اشنا کنم. امیدوارم این مطالب به تواند نظر شما دوستاران ماهی کوی را به خود جلب کند.

کوی و دلایل و مشکلات نگهداری آن در داخل تانک های خانگی:
ماهی کوی به دلایل مختلفی ممکن است در داخل تانک های خانگی نگهداری شود که از جمله انها می توان به عدم وجود جای کافی یا وجود زمستان های بسیار سرد که در انها امکان تلافات بسیار بالا می باشد را متذکر شد. البته نگهداری کوی در تانک های خانگی با مشکلاتی نیز می تواند همراه باشد که از ان جمله می توان به داشتن تانکی با شکل و اندازه استاندارد و تامین شرایط مطلوب اب اشاره کرد.

روش هایی برای موفقیت در نگهداری ماهی کوی در اکواریوم های خانگی:
۱. انتخاب ماهی کوی (تعداد و اندازه):
معمولا اولین و رایج ترین مشکلی که هر تانک نگهداری کوی را تهدید می کند وجود ماهیان بیشتر از حد مجاز در تانک است که میتواند مشکلاتی مانند کاهش شدید کیفیت اب و نیاز به تعویض سریع اب و انتقال سریع بیماری های واگیر و… را ایجاد کند. همچنین انتخاب ماهیان در ابتدا همان طور که در مطلب قبلی از این سری مطالب گفته شد بهتر است از میان ماهیان کوچکتر باشد. براساس تجربیاتی که پرورش دهندگان کوی طی سال ها به دست اورده اند تعداد مجاز ماهی کوی برای یک تانک ۱۰۰ گالنی به نسبت اندازه برابر با ۱ عدد کوی ۳۰ سانتی متری است. این در حالی است که این نسبت بسته به اندازه ماهی تغییر می کند که این نسبت ها در جدول زیر مشخص شده اند.
تعداد نرمال کوی نسبت به سایز در ۱۰۰ گالن اب

سایز                               تعداد
۵س.م.                             ۹۰
۱۰س.م.                              ۳۶
۱۵س.م.                                ۹
۲۰س.م.                                 ۴
۲۵س.م.                                 ۲

اما یقینا این نسبت ها همیشه در تغییر هستند و با رشد کوی ها شما مجبور به حذف تعدادی از کوی ها یا اضافاه کردن حجم اکواریوم خود هستید.

۲. شکل تانک و تزیینات :تانک مخصوص نگهداری کوی باید طوری طراحی شود که ماهی به تواند به راحتی در ان حرکت کرده و همین طور براورده کننده نیازهای ماهی در صورت رشد نیز باشد. معمولا تانک های مستطیل شکل معمول بهترین انتخاب هستند ولی باید توجه شود که از درب مناسب برای اکواریوم استفاده کنید زیرا کوی ها می توانند به راحتی به بیرون اب بپرند. همچنین کمی ارتفاع بیشتر از حد معمول می تواند علاوه بر افزودن به زیبایی بصری اکواریوم فضایی راحتر را نیز در اختیار کوی ها قرار می دهد ولی توجه داشته باشید که با ارتفاع بیش از اندازه نسبت سطح به حجم اکواریوم را برهم نزنید. از انجایی کوی ها ماهیان سریعی هستند و نیاز به حرکت زیاد دارند بهتر است مجیط اکواریوم را تا حد مقدور دارای فضای باز باشد. استفاده از تزیینات زبر و خشن مثل اسکلت های خشک شده مرجانی می تواند باعث اسیب های جدی به ماهیان شما شود. بهتر است به جای اسکلت های مرجانی از چوب های مخصوص تزیین اکواریوم استفاده کنید که علاوه بر افزودن زیبایی به اکواریوم با ترشح تانن باعث افزلیش ایمنی عمومی در اکواریوم خواهد شد. همچنین گیاهان طبیعی معمولا توسط کوی ها خورده می شود در نتیجه استفاده از گیاهان مصنوعی در تانک های کوی ارجعیت دارد.شن کف نیز می تواند نسبت به سلیقه شما متفاوت باشد ولی چون کوی ها عادت دارند در داخل شن به دنبال غذا بگردند و معمولا مقداری از ان را بر می دارند لزا بهتر است از شن ریز استفاده کنید تا از بروز مشکلات جانبی جلوگیری کنید.

فیلترینگ و اکسیژن دهی:همان طور که گفته شد وجود شرایط مناسب ابی برای کوی ها بسیار اهمیت دارد لزا استفاده از فیلتر های مناسب با اکواریوم کاملا ضروری است بهترین فیلتر ها برای تانک های کوی فیلتر های خارجی یا اکسترنال است که می توانند حجم زیادی از اب را در هر ساعت تصفیه و به اکواریوم بر گردانند. همچنین کوی ها به دلیل تحرک بالا و تغذیه زیاد به سطح بالای اکسیژن در اب احتیاج دارند که می توان ان را با قرار دادن شعله های اکسیژن و استفاده از پمپ هوا ان را مزتفع نمود.

همان طور که در قسمت قبلی از این سری مطالب نیز اشاره شد ماهی کوی در ابتدا برای زندگی در برکه نژادگیری شد ولی زیبایی خیره کننده این ماهیان سبب شد تا نگهداری از انها در اکواریوم های خانگی نیز به سرعت مرسوم شود. در ادامه این سری مطالب قصد دارم تا شما را به وسایل تخصصی نگهداری ماهی کوی در اکواریوم های خانگی و شرایط مورد نیاز برای نگهداری انها بیشتر اشنا کنم. امیدوارم این مطالب به تواند نظر شما دوستاران ماهی کوی را به خود جلب کند.

شرایط نوری:

ماهی های کوی به دلیل اینکه برای رشد و زندگی در فضای خارج از خانه نژادگیری شده اند و معمولا از برکه ها به اکواریوم های خانگی می آیند ممکن است بعد از مدتی که انها را در اکواریوم نگهداری کردید متوجه کاهش رنگ های زیبای ماهیانتان شوید. دلیل این امر احتیاج ذاتی ماهیان کوی به نور مستقیم خورشید برای تقویت رنگ و شادبی انهاست. شما در اکواریوم های خانگی نیز باید شرایط را به شکلی فراهم کنید تا ماهیان بتوانند ترکیب رنگی خود را حفظ کنند. برای اینکه شما در اکواریوم خود بتوانید به این مهم دست پیدا کنید باید توجه ویژه ای به نوردهی اکواریوم  خود داشته باشید. در جال حاضر رنج وسیعی از انواع لامپ ها برای روشنایی اکواریوم ها استفاده می شود که هر کدام دارای ویژگی های مخصوص به خود است. شما برای نوردهی مناسب باید به مقدار نوری که هر نوع از لامپ ها در واحد سطح اکواریوم ایجاد می کنند توجه کنید تا مقدار مناسب نور اکواریوم تان تامین گردد. در جدول زیر لیست انواع لامپ های موجود به تفکیک مقدار نوردهی و انرژی مصرفی امده است.

اصول غذادهی:

ماهی های کوی در برکه علاوه برای غذایی که به صورت دستی به انها داده می شود از غذاهای طبیعی که در برکه وجود دارد مانند جلبک ها و لارو حشرات استفاده می کنند ولی در اکواریوم ها این امکان برای ماهی های کوی وجود ندارد. همچنین در برکه ها بدلیل زیاد بودن حجم اب غذای بیشتری به ماهیان داده می شود و این در حالی است که کیفیت اب تغییر زیادی نمی کند ولی شما در اکواریوم نمی توانید به  اندازه برکه به ماهیان خود غذا دهید. با توجه به انچه که گفته شد شما باید جیره غذایی مناسبی را برای ماهیانتان در نظر بگیرید تا در اکواریوم با مشکلات تغذیه ای مواجه نشوند. بهترین جیره برای ماهیان کوی در اکواریوم جیره ای با درصد انرژی بالا است تا بتواند با مقدار کم غذادهی انرژی مورد نیاز ماهی ها را تامین کند. همچنین غذای ماهی کوی باید دارای مقدار متناسبی از رنگدانه ها برای تقویت رنگ نیز باشد. ماهی کوی در اکواریوم نیاز به تنوع جیره غذایی دارد و باید در هفته حداقل دوبار برای تغذیه انها از غذا های زنده مانند کرم خاکی یا لارو حشرات و یا از غذا های تازه مانند نخود فرنگی نیم پز یا کاهوی تازه استفاده کرد. هر چند کوی ها ماهیان پرخوری هستند ولی توجه داشته باشید غذادهی بیش از اندازه به انها می توانند سبب کاهش سریع کیفیت اب گردد.

همان طور که در قسمت قبلی از این سری مطالب نیز اشاره شد ماهی کوی در ابتدا برای زندگی در برکه نژادگیری شد ولی زیبایی خیره کننده این ماهیان سبب شد تا نگهداری از انها در اکواریوم های خانگی نیز به سرعت مرسوم شود. کوی ها برای زندگی شاداب در اکواریوم نیازمند به رسیدگی زیادی هستند. مهم ترین عاملی که در یک اکواریوم می تواند با عث شادابی و سلامت کوی ها شود شرایط مناسب ابی است. در ادامه به بررسی شرایط آبی مورد نیاز ماهی کوی در اکواریوم خواهم پرداخت.

 چرخه نیتروژن(Nitrogen cycle):

مهم ترین مواد الوده کنند اب را مواد دفعی ماهی ها تشکیل می دهند این مواد مقادیر زیادی از ترکیبات نیتروژن دار را به داخل اب وارد می کنند. ترکیبات نیتروژن دار مهم ترین پارامتر برای اندازگیری کیفیت اب در هر نوع اکواریومی می باشد. هرچند مواد نیتروژن دار می تواند از راه های دیگری مانند غذادهی بیش از اندازه و یا تخریب بافت های گیاهی و جانوری در اکواریوم ایجاد گردد ولی اصلی ترین عامل ایجاد ان مواد دفعی ابزیان است. نخستین ترکیب نیتروژن دار که به اب وارد می شود امونیاک است ماهی ها می توانند امونیاک را از راه ابشش خود دفع کنند. البته امونیاک در اثر تجزیه مواد الی دیگر هم در اکواریوم ساخته می شود. امونیاک سمی ترین و خطر ناک ترین ماده نتیروژن دار در هر اکواریوم است و اگر مقدار ان از حد مجاز (نزدیک صفر) بالاتر رود باعث ایجاد مشکل در ماهی ها و تلفات خواهد شد. هرچند امونیاک ماده ی بسیار خطرناکی به نظر می رسد ولی سرعت تجزیه ان هم بسیار بالاست. وظیفه تجزیه سریع امونیاک در هر چرخه نیتروژن بر عهده یکسری از باکتری هاست به نام باکتر های نیتروزموناس این باکتری ها در هر اکواریومی وجود دارند ولی باید توجه داشت که تعداد انها در هنگام شروع به کار اکواریوم جدید بسیار کم است در نتیجه مقدار امونیاک در اکواریوم بالا رفته و باعث ایجاد تلفات در ماهی ها می شود به چنین شرایطی در اصطلاح سندرم اکواریوم جدید(The new aquarium Syndrome) می گویند. پس از انجام فرایند های فوق توسط باکتر یهای نیتروزموناس امونیاک را به ماده ی کم خطر تری به نام نیتریت تبدیل می شود. هرچند نیتریت ترکیب کم خطر تری نسبت به امونیاک است ولی همچنان برای ماهی ها بسیار خطر ناک و کشنده است. این ترکیب نیز توسط گروهی دیگر از باکتری ها به نام نیتروباکتر ها اکسیده خواهد شد. نکته مهم این است که این ترکیب هم در سندرم اکواریوم جدید می تواند نقش داشته باشد که برای جلوگیری بهتر است از ترکیبات استارتر اب تحاری دارای پرگنه این دو باکتری استفاده کنید. نیترو باکتر ها نیتریت را به نیترات تبدیل می کند که نسبت به دو ماده ی فوق بسیار کم خطر تر است و ماهی ها می توانند مقادیر بالای ان را تا ۱۲ میلی گرم در لیتر را تحمل کنند. نیترات همان ترکیب نیتروژن داری است که گیاهان اکواریومی برای تولید پروتیین های گیاهی به ان نیاز دارند در نتیجه گیاهان نیز با جذب و استفاده از این ماده اب را از وجود این ماده الاینده پاک می کنند. انچه تا اینجا گفته شد چرخه ترکیبات نیتروژن دار به شکل ساده بود. البته این چرخ بسیار پیچیده تر از انچه در اینحا گفته شد می باشد. در ادامه تصویری کامل تر از چرخه نیتروژن در اکواریوم برای شما اماده شده است.