نام : پنکوسی کت فیش یا شارک کت فیش

خانواده : Pangasiidae

زیستگاه اصلی : تایلند

خصوصیات فیزیکوشیمایی : دما = ۲۲-۲۶ درجه سانتیگراد – PH= 6.5-7.5

بیش ترین اندازه : در طبیعت ۴۰ اینچ ( حدود ۱۰۰ سانتی متر ) و در آکواریوم ۶ تا ۱۲ اینچ ( ۱۵-۳۰ سانتی متر ) رشد می کند .

سطح شنا : پایین آب

غذا : بیش تر غذاها از جمله دل و جگر گاو و گوسفند ، کرم خونی ، لوفاک و … را می خورد .

طول عمر : ۱۰ سال و حتی بیش تر

رنگ ها : مشکی ، آبی تیره ، نقره ای و سفید

سازگاری : پنکوسی باله بلند ( گوشتخوار ) ماهی های کوچک را می خورد ، ولی پنکوسی باله کوتاه ( گیاهخوار ) با بیش تر گیاهخواران سازگار است .

توجه : پنکوسی باله بلند دارای باله ی پشتی نوک تیز و رنگ تیره بوده در صورتی که باله ی پشتی در پنکوسی باله کوتاه حالتی شبیه قوس دارد و رنگ آن ها روش تر است .

رفتار : پنکوسی ها ماهی های خجالتی بوده که بسیار مضطرب و فعال هستند و تقریباً همیشه گرسنه اند . آنها را باید در گروه نگهداری کرد تا استرس آنها تا حدی کاهش یابد . پنکوسی ها خیلی سریع شنا کرده و به فضای زیادی در تانک نیاز دارند . برای کاهش اضطراب آنها می توان از گیاهان شناور روی آب استفاده کرد که با ایجاد سایه مانع رسیدن نور به آنها شده و تا حدی از اضطراب آنها کاسته می شود .

باید توجه داشت که چون آنها به راحتی زخمی می شوند ، نباید در تانک از وسایل نوک تیز استفاده کرد و در صورت امکان از حداقل وسایل تزئینی در تانک استفاده شود تا آنها راحت حرکت کنند .

نگهداری از پنکوسی ها در آکواریوم های خانگی توصیه نمی شود ، چرا که آنهابه سرعت رشد کرده و به دلیل کمبود جا در ۸۵ درصد موارد پس از رسیدن به ۸ اینچ ( حدود ۲۰ سانتی متر ) می میرند .

نکته : غذا دادن به پنکوسی ها کمی مشکل است ، چرا که آنها بینایی بسیار کمی دارند و باید تنها غذا را در جایی از آکواریوم ریخت که آنها رفت و آمد بیش تری دارند .

آنها در بعضی موارد همچون ترس ، زخمی شدن ، بالا و پایین آمدن ناگهانی دمای آب و … حالتی شبیه مردن به خود ایجاد می کنند و خود را به صورت معلق در آب رها می کنند که خیلی جای نگرانی نیست و به اصطلاح به این حرکت آنها ” بازی مردن ” می گویند . ( البته نباید شرایط را طوری تنظیم کرد که آنها این حرکت را از خود نشان دهند . )

تذکر : هرگز نباید به شیشه ی آکواریومی که در آن پنکوسی وجود دارد ، ضربه زد ، چرا که ممکن است باعث حرکت های سریع و وحشت انگیز پنکوسی ها شده که در نهایت موجب صدمه زدن به ماهی می شود .

برای دریافت یک فیلم از یک پنکوسی که توسط یا انسان نوازش می شود و پنکوسی هم مایل به این کار است روی لینک زیر کلیک کنید .

توجه : به دلیل تیز و محکم بودن باله ی پشتی آنها ممکن است در انتقال آنها با تور دچار مشکل شوید که توصیه می شود ماهی را توسط تور به بالای آکواریوم آورده و سپس با یک ظرف آنها را از تانک خارج کنید .

تشخیص جنسیت : راه راه های روی بدن پنکوسی های نر بلند تر و تیز تر از ماده هاست  ضمن اینکه پنکوسی های ماده بزرگتر از نرها هستند .

تکثیر : پنکوسی ها را تا به حال در آکواریوم تکثیر نکرده اند و تکثیر آنها در فضای کم آکواریوم عملاً غیر ممکن است و تنها برای استفاده ی تجاری آنها را در استخر های بزرگ تکثیر می کنند . ( در تایلند )

نکته : ممکن است گاهی اوقات پنکوسی ها به علت اضطراب به بیرون از تانک بپرند که به همین دلیل حتماً باید روی تانک درپوش قرار دهید .

بیماری : ممکن است پنکوسی به راحتی به بیمای سفیدک مبتلا شود که با بالا بردن دمای آب می توان آنرا درمان کرد .

خانواده ماهی های طلایی یا گلدفیش از تنوع رنگ بدن و نیز گوناگونی شکل باله و اندام و فرم بدن زیادی برخوردار بوده و این امر سبب شده این ماهی بتواند توجه غالب ماهی دوستان و آکواریوم داران را به خود جلب کند و تا حد زیادی میتوان گفت که هر آکواریوم داری تجربه خرید و نگهداری از ماهی گلدفیش یا طلایی را لااقل برای مدت کوتاهی هم شده داشته و از زندگی و رفتار این ماهی زیبا لذت برده است.

در اکواریوم ماهی های طلایی یا گلدفیش باید از نگهداری ماهی هایی که میتوانند به باله ماهی گلدفیش آسیب برسانند یا به طور مداوم با اذیت کردن ان سبب رنج و نهایت بیماری آن شوند پرهیز کرد.

نام : سیلورشارک یا بلاشارک

دلیل نامگذاری : شبیه بودن آن به کوسه ها ( همین ویژگی سبب جذاب و همه پسند شدن آن شده است . )

اندازه : تا ۳۵ سانتیمتر رشد می کند .

همزیستی : سازگار با تمام ماهی ها

جایگیری : میانه و پایین آکواریوم

تغذیه : همه چیز خوار

خصوصیات فیزیکو شیمیایی : دما  ۲۷ – ۲۴ درجه سانتی گراد  -  PH = 6-8

زیستگاه اصلی : جنوب شرقی آسیا ( تایلند ، اندونزی و مالزی )

رفتار : یک ماهی اجتماعی بوده که به هیچ یک از ماهی ها آسیبی نمی رساند .

تشخیص جنسیت :  

هیچ نشانه ی خاصی برای تشخیص جنسیت آنها وجود ندارد ، فقط می توان به بزرگتر بودن ماده از نر اشاره کرد که در همه ی موارد درست نیست .

نحوه ی تکثیر : سیلور شارک را نمی توان در آکواریوم تکثیر کرد و به دریاچه نیاز دارد که به طور طبیعی در آن تولید مثل کند .

 سیلور شارک یک ماهی مناسب برای تمام سلیقه ها به شمار می رود .

دارای رنگهای جذابی بوده که به شرح زیر است :

دارای باله و دم سفید یا طلایی و بدنی کشیده و خاکستری  بوده که سبب ابهت بخشیدن به آن شده است .

دلیل دیگر ابهت آنها بزرگ شدنشان است که تا ۳۵ سانتی متر هم دیده شده است .

ماهی بسیار صلح جو و اجتماعی بوده که با ماهی های کوچکتر از خود هم به راحتی قابل نگهداری در آکواریوم می باشد .ویژگی جالب آن ها در آوردن صدا به هنگام غذا خوردن است که سبب شهرت آنان شده است .

شارکها فضای بیشتری را برای شنا ترجیح می دهند ، هم چنین می توان برای دکوراسیون آکواریوم از گیاهان و چوب استفاده کرد .

تغذیه آنان بیش تر از کف آکواریوم و باقیمانده ی غذا می باشد و در هنگام غذا خوردن برای هیچ یک از ماهی ها مزاحمت ایجاد نمی کند .

برای نشاط بخشیدن به آنها می توان از میگوی آب شور ( آرتمیا ) استفاده کرد هم چنین آن ها عاشق تغذیه از لارو پشه و گیاهان خوراکی هستند

نام علمی : Symphysodon aequifasciatus
نام معمولی ( عمومی ) : دیسکس ( دیسکاس ) Discus
خانواده : سیکلیده Cichlidae
منشاء ( زادگاه ) : آمریکای جنوبی ، برکه ها و رودخانه های آمازون
اندازه بالغین : حد اکثر ۱۵ سانتیمتر
طول عمر : ۱۰ سال به بالا (تا ۱۶ سال )
حداقل اندازه تانک ( آکواریوم ) : ۱۵۰ لیتر و ترجیحا تانک دراز مطلوب تر است .
محل جاگیری در تانک ( آکواریوم ) : تمام مناطق
ماهیان سازگار برای همزیستی : بهتره تانک دیسکس ها اختصاصی باشد
سطح مراقبت : متوسط تا سخت
ph ( اسیدیته آب ) : ۵ تا ۷
حرارت مطلوب : ۲۷ تا ۳۰ درجه سانتیگراد
سختی آب : ۱ تا ۸ dH
خلق و خو ( سازگاری ) : در غالب موارد بسیار صلح جو است. د رهنگام تولید مثل قلمرو طلب میشود .
تولید مثل : به دلیل نیاز به ثبات و مطلوبیت عالی کیفیت آب ، تولید مثل آن مشکل است.
تغذیه : گوشتخوار . میتوان از غذاهای زنده نظیر کرم خونی و توبیفکس استفاده کرد. غذاهای منجمدی که پروتئین بالایی داشته باشند نیز پذیرفته میشود.

( Symphysodon discus ) یا discus fish

این ماهی از خانواده سیچلادها بوده و بومی آمریکای جنوبی است که در مناطق مختلف حوضه آمازون و سر شاخه های آن زندگی می کنند. دیسکسها ماهییان ویژه ای هستند که رنگهای متنوعی دارند و شکل بدن آنها جالب توجه است . این ماهیها ارام، بسیار زیبا و خوش اندام هستند. اما تکثیر و پرورش و نگهداری آنها مشکل است. زیرا پرورش و تکثیر موفقیت آمیز آنها نیاز به شرایطی دارد که عبارتند از آکواریوم بزرگ.آب زلال بسیار سبک،هزینه خرید ماهی و غذای زنده متنوع به طور مداوم و صرف وقت کا فی برای نگهداری و مراقبت ، اما با تمام این تفاسیر آنها یکی از مشهورترین ماهیان آکواریومی اند که علاقه مندان به آنها روز به روز بیشتر می شوند.

● مکان اصلی زندگی:

دیسکاسها در قسمت آرام رودخانه های کوچک، دریاچه ها وآبگیرهای عمیق یافت می شوند .آنها معمولادر گروهها ی کوچک دور گیاهان غوطه ور شده در آب، چوبهای پوسیده گیاهان و علفهای آبزی وجود دارند. دیسکسها بیشتر مدت روز را در منطقه ای که اکسیژن بیشتری دارد سپری می کنند. آب آنها معمولا تمیز و بدون آلودگی است .آب طبیعی و مکان اصلی زندگی دیسکس اسیدی بوده باPH ۶ تا ۵/۶ و خیلی سبک با سختی ۳ ۰ آنها آبهای گرم را می پسندند اصولا آبهایی با درجه حرارت ۲۵ تا ۲۹ درجه سانتی گراد برای آنها مناسب است . اما در جنوب شرقی آسیا دیسکسها را در آبهایی و با سختی متوسط و آبهای قلیایی با PH ۷ ۸ و درجه حرارت ۲۷ تا ۳۳ درجه سانتی گراد پرورش می دهند. برای ایجاد دماهای گفته شده در آکواریومها از بخاریهای ترموستات دار استفاده می کنند.

● شکل بدن:

همه دیسکاسها تقریبا مدور بوده و دارای پهلویی به هم فشرده می باشند باله های پشتی و مخرجی بزرگی داشته و دارای پیشانی شیب دار و دهانی کوچک هستند و عنبیه در چشم آنها معمولا به رنگ قرمز خونی دیده می شود . رنگ بدن و باله ها از یک الگوی خاص پیروی می کند و در میان گونه های آنها تنوع زیادی دیده می شود. باید بگوییم مکان آنها و غذای ویژه در رنگ آنها تاثیر بسزایی دارد. برای نمونه رنگ قرمز این ماهیان که زیباترین و گرانترین آنها به حساب می آید، بر اثر تغذیه این ماهی از میگوی آب شور (آرتمیا) ایجاد می شود. در ضمن از اسپیرولینا برای افزایش رنگ آنها استفاده می شود.

● تانک (آکواریوم ):

دیسکسها ترجیح می دهند در تانکها ی بلند جادار و بزرگ زندگی کنند. کوچکترین تانکی که می شود برای آنها استفاده کرد. درازای آن ۱۰۱ سانتی متر می باشد سایز تانک به تعداد دیسکسهای پرورشی بستگی دارد یک راه تجربی می گوید در حدود ۵۰ لیتر برای هر دیسکاس فشا لازم است برای مثال در یک تانک ۲۵۰ لیتری شما نمی توانید بیشتر از ۶ دیسکاس بالغ داشته باشید.

آب دیسکاسها باید تمیز بوده و تانک در جایی تاریک قرار داشته باشد. این ماهیها به مکانهایی برای پنهان شدن در بین گیاهان متراکم، غارهای سنگی و ریشه گیاهان و همچنین به امکانات لازم برای ورود و خروج آزاد از این پناهگاهها نیاز دارند.

در ضمن باید سطح آب آکواریوم را با برگ گیاهان شناور پوشاند زیرا این ماهیها از نور گریزانند. باید توجه کرد که صخره ها نباید به قدری بزرگ باشند که فضای شنا کردن را از آنها بگیرد و باید آنقدر باشد که آنها بتوانند به راحتی شنا کنند.

اما استفاده از این صخره ها، غارها، سنگ ریزه ها و گیاهان که محل مناسبی برای رشد باکتریها هستند ممکن است به دیسکسها که ماهیان حساسی هستند ضربه جبران ناپذیری وارد سازد،به همین دلیل است که گاهی به کسانی که تمایل دارند از یک دیسکس نگهداری کنند توصیه می شود که این کار را در یک تانک خالی انجام دهند. شاید بگویید چرا تانک خالی؟ زیرا با حساسیتی که این ماهی به آب و مکان زندگی خود دارد شاید این راه آسانتر باشد.

ولی یک راه دیگر نیز وجود دارد و آن استفاده از یک سیستم فیلتراسیون است که فیلترها به دو دسته فیلترهای بیولوژیکی و فیلترهای مکانیکی تقسیم می شوند. یک فیلتر خوب برای جلوگیری از تلفات و نگهداری از دیسکاسها ضروری است. توصیه می کنیم که به طور منظم آب دیسکاسها را تعویض کنید که این کار خود به سلامتی آ نها کمک شایانی می کند این ماهیها به آلودگیهای نیترات و نیتریت بسیار حساسند به خاطر همین باید در تانک حتماً از یک سیستم فیلتراسیون استفاده کرد.

در محیطی که از فیلتر استفاده شده می توان از گیاهان و امکانات دیگر به راحتی استفاده کرد اما هر ۶ تا ۸ هفته یکبار باید میزان آمونیاک و نیترات را ارزیابی کرد. در آغاز فیلتر گذاری نیترات و آمونیاک به میزان زیاد وجود دارند اما بعد از مدتی کاهش می یابند و به صفر می رسند که این همان زمانی است که دیسکاسها جانی دوباره می گیرند.

● نگهداری توأم:

دیسکاسها ماهیان آرام ، صلح جو و ترسویی هستند و از مزاحمت و استرس بیزارند و بسیار حساس هستند. آنها را باید در گروههای ۶ – ۸ تایی نگهداری کرد. آنها را می توان به راحتی با دیگر ماهیان آرام نگهداری کرد. دیسکسها دارای صفات اختصاصی هستند که یکی از آنها این است که محیط را خوب درک می کنند و با ماهیان کوچکی که با آنها ترکیب می شوند سازگارند صفت دیگری که آنها دارند این است که به ماهیانی که از خارج می آیند یعنی به تازه واردها بسیار حساسند پس سلامتی ماهیان تازه وارد بسیار مهم است.

شما می توانید دیسکاسها را با آنجل ( فرشته ماهی ) نگهداری کنید ولی باید توجه داشته باشید که آنجلها فاقد هر گونه انگل و یا بیماری باشند. از گونه های کوچکی که برای زندگی با آنها پیشنهاد می شود می توان به تترایل، کاردینال و لوچ دلقک و… اشاره کرد. ولی باید به این نکته توجه کرد که ماهیان کوچک ممکن است توسط دیسکاسها ترسانده یا خورده شوند . گربه ماهی گزینه ای ایده آل برای زندگی کردن با دیسکاس است چون او خود را با دهان به دیسکس متصل کرده و از شیرابه ای که از روی پوست بدن دیسکاس تراوش می شود تغذیه می کند .

● تکثیر و پرورش:

تشخیص دادن جنس های نر و ماده آنها از یکدیگر مشکل است . مثلا در نرهای بالغ ممکن است یک برامدگی کوچک بر روی پیشانی آنها آشکار شود اما این صفت نمی تواند همیشه مورد استفاده قرار گیرد و یا در فصل تخم ریزی شکل اندام تناسلی یکی از راههای تشخیص آنهاست که در ماده ها گرد و در نرها نوک دار است اما مشاهده این نیز یکی دیگر از مشکلات است . با نگهداری و مراقبت درست از آنها می بینید که بعد از اینکه به بلوغ رسیدند جنس مخالف را خودشان انتخاب می کنند جالب توجه است که یک جفت از این ماهی ها تا آخر به زندگی مشترک خود وفا دار می مانند . این ماهی ها تا حدود ۱۰تا ۱۸ سانتی متر رشد می کنند .

اگر یک جفت از آنها شروع به ضربه زدن به کناره شیشه تانک کردند آنها آماده تخم ریزی هستند. این جفت را به تانک تمیز دیگری ( تانک تکثیر ) که دارای pH نزدیک به ۵/۶ و ابی به سختی Dh ۱ تا ۳ و گرمایی معادل ۲۸ تا ۳۱ درجه سانتیگراد انتقال می دهیم. در درون تانک باید برای آن یک لوله پلاستیکی بزرگ با یک سنگ بزرگ و یا یک تخته نازک به صورت عمودی قرار دهیم چون تخم ریزی ای به صورت عمودی دارند.

قبل از تخم ریزی سطح توسط جنس نر به دقت تمیز می شود. بعد جنس ماده بر روی سطحی که تقریباً به صورت مایل گذاشته شده از پایین به بالا شروع به تخم ریزی می کند و به دنبال آن نرها لقاح تخمها را کامل می کنند. بعد ماده ها تخمها را هوادهی می کنند و دائماً در حال تکان دادن باله های خود بر روی تخمها هستند و ۱۰۰ تا ۲۰۰ تخم نگهداری می کنند. و نرها نیز از منطقه ای که تخم ریزی صورت گرفته محافظت می کنند.

تخمها طی ۲تا ۳ روز از تخم خارج می شوند و والدین به خارج شدن بچه ماهیها بوسیله نوک زدن آهسته خود به پوسته تخمها کمک می کنند. بچه ماهیها بوسیله والدینشان تغذیه می شوند. آن هم از طریق رشته های چسبناکی که به آنها متصل است. اما بعد از ۴ تا ۵ روز بیشتر بچه ماهیها خودشان به پهلوی والدینشان متصل می شوندو از شیرابه ای که از سلولهای غده ای پوست بدن والدینشان تراوش می شود تغذیه میکنند.

این پدیده در بین ماهیها منحصر به فرد است. و تا کنون تمامی تلاشها برای تغذیه بچه ماهیها به روش دیگر با شکست مواجه شده است. اما بعد از نزدیک به ۱۰ روز از والدین خود جدا می شوند والا ممکن است باعث خراب شدن پوست والدینشان شود. از این به بعد آنها باید از ناپلیوس آرتمیا تغذیه کنند.

● تغذیه:

تهیه کردن یک محیط زیست بزرگ و متنوع نیازمند دادن غذای مناسب خشک و غذاهای منجمد است. غذای دیسکسها می تواند شامل حشره های آبی و میگو آب شور ( آرتمیا ) باشد. بعضی دیسکاسها در انتخاب خوراک خود حساسند و فقط غذاهایی مانند کرم توبی فیکس، کرمهای خونی (شیرونوموس)، لارو پشه ها ، کرم خاکی ، کرم سفید، گوشت میگو، اسپیرولینا (برای افزایش رنگ )و امعاء و احشاء گاو و یا غذاهای شیمیایی ( مصنوعی ) را استفاده می کنند. اما این غذاها فقط می توانند ذخیره ای و تفریحی باشند حتی می توان از غذاهای گیاهی همچون اسفناج نیز استفاده کرد اما آنها فقط برای صرفه جویی اند و مواد غذایی مورد نیاز این ماهیها را تامین نمی کنند مثلاً کرمهای توبی فیکس معمولاً از راه آبهای آلوده می آیند بنابر این آنها را کاملاً تمیز کرد چون ممکن است باعث بیماری شوند و باعث ایجاد یک حفره در سر دیسکس شوند و او را بیمار کنند بنابر این استفاده از غذاهای فرموله شده (مصنوعی) بهتر است.

دیسکاسها را می توان تقریباً با هر گونه ای پرورش داد.ولی آنها بی نهایت به پروتئین غذای خود حساسند. مخصوصاً اگر غذای جدیدی باشد.

باید بگوییم که آنها اگر غذایی را قبول نداشته باشند ممکن است هفته ها بدون غذا سر کنند. (به همین خاطر توصیه می کنیم هنگامی که دیسکسی را خریداری می کنید حتماً این سوًال را بپرسید که قبلاً از چه غذایی تغذیه می کرده است ) یک دیسکاس ممکن است بعد از یک ماه یک غذای جدید را برای همیشه قبول کند اما این ممکن است باعث کاهش رشد ماهیان جوان شود.

یک روش برای اینکه دیسکاسها از از غذاهای دیگر مصرف کنند و باب میلشان باشد مخلوط کردن غذای مطلوب آنها با غذای جدید است ( البته به صورت تدریجی ) آنگاه وقت زیاد است برای اینکه دیسکاس غذای جدید را بپذیرد و غذای قدیمی را فراموش کند.اگر غذا به صورت یکدفعه به تدریجی تعویض شود باعث ایجاد استرس در آنها می گردد و غذای جدید را نمی پذیرد درست است که امعاء و احشاء گاو توسط دیسکاسها به خوبی مصرف می شود و باعث رشد سریع آنها می شود ولی نتیجه آن در درازمدت نگران کننده است. اگر دیسکاسها از پروتئین پستانداران تغذیه کنند آن تبدیل به یک غذای ویژه برای آنها خواهد شد که این نگران کننده است یکی دیگر از غذاهای ویژه دیسکاسها، کریلها (جزء زئو پلانکتونها و شبیه میگو و بسیار کوچک است) هستند.

● نکاتی برای شناخت یک دیسکاس سالم:

۱٫ برای شناخت یک دیسکاس سالم باید به موارد زیر توجه کرد. دیسکاسها باید اندامی گرد داشته باشند و رنگ بدن آنها روشن با زمینه صاف باشد. بدن آنها دارای ۹ خط عمودی میله ای است وقتی که ترسیده یا استرس داشته باشند موقتاً آنها را نشان می دهند. باله های پشتی دراز و کشیده بوده و حداکثر درازای آن وقتی است که آنها شنا می کنند. یک دیسکاس سالم نباید بیشتر از ۶۰ دفعه تنفس در دقیقه داشته باشد.

با این استثنا که آنها در هنگام غذا خوردن سرعت تنفسشان افزایش می یابد و به ۷۰ تا ۸۰ تنفس در دقیقه می رسد. پیشانی آنها باید عریض و بزرگ و گوشتالود باشد نه پوک و میان تهی. چشمها باید روشن و صاف و با رنگ شدید باشد و هنگامی که ساکن و در حال استراحتند باید اندامی متناسب داشته باشند. تمامی این نکات مهم است برای اینکه شما یک دیسکاس سالم و خوب را خریداری کنید. یک دیسکاس سالم خیلی فعال است و با دقت خیلی زیاد مراقب محیط اطراف خود است.

وقتی که شما به نزدیک تانک می آیید شما را با چشمان خود تعقیب کرده و به جلوی تانک می آید و از شما می خواهد که به او غذا بدهید. حال اگر شما قدری تند حرکت کنید دیسکاس خود را برای مدت کوتاهی مخفی می کند اما دوباره به سوی شما می آید.

۲٫مدفوع یک دیسکاس سالم و قهوه ای یا سیاه رنگ است. و مانند یک سنگ به کف تانک فرو می رود. اگر مدفوع سفید باشد یا مانند یک نخ سفید خارج از مخرج آویزان باشد. این نشان دهنده آن است که ماهی دارای یک نوع عفونت معده یا روده می باشد و نباید این ماهی خریداری شود.

ماهی فایتر یا جنگجوی سیامی ، با نام علمی Betta splendens از ماهیان شهره آکواریومی است .  واژه Betta از کلمه محلی waderbetah گرفته شده . گویش درست این کلمه Bet – tah است ولی اشتباها رایج شده که آن را مانند دومین حرف الفبای یونانی , Beta ؛ تلفظ کنند . واژه splendens هم که نام گونه این ماهی است به معنی درخشان و با شکوه (Glittering , Bright ) است و البته نام عمومی آن ، ماهی جنگجوی سیامی (Siamese fighting fish ) یا ماهی جنگنده یا فایتر (Fighter ) است . سیام (Siam ) نام پیشین تایلند بوده است . همچنین رفتار ویژه پرخاشگرانه این ماهی سبب شده که آن را جنگجو بنامند .
به طور کلی می توان از تایلند ، ویتنام و کامبوج ( Cambodia ) به عنوان خاستگاه این ماهی نام برد .
تجارت آکواریوم سبب گسترش وسیع ماهی جنگجوی سیامی شده و گزارش های مستندی از معرفی این ماهی به برزیل ، فلوریدا ، هاوایی ، کلمبیا ، جمهوری دمنیکن ، سنگاپور و مالزی دردست است .

در تایلند به نوع دم بلند و اصلاح شده ماهی جنگجوی سیامی ،  Pla Kat Khmer می گویند . از لحاظ مفهومی واژه Pla به معنی ماهی (Fish ) ،  kat به معنی گاز گیرنده ( Biting ) و Khmer به معنی کامبوج (Cambodia ) است . این عبارت نشانگر این است که نمونه باله بلند و گزینش شده ماهی splendens از کامبوج به سایر نقاط – و دست کم به تایلند – رفته است . و همچنین به گاز گرفتن این ماهی اشاره می کند , رفتاری که گاهی در زمان غذا دادن به ماهی فایتر رخ می دهد .
زیستگاه ماهی جنگجوی سیامی شامل آبهای شیرین راکد ، باتلاقی ، لجن زارها ، آبهای با جریان کند ، زمین های سیلابی ، کانال ها ، مزارع کشت برنج ، رودخانه های کوچک و بزرگ و … می باشد ولی کمتر کسی است که این ماهیان زیبا را در شیشه ها یا تنگهای کوچک ندیده باشد و در دل به زیبایی آنها آفرین نگفته باشد . نکته مهمی که در مورد ماهی فایتر وجود دارد این است که در محیط زیست طبیعی ، شکل ماهی با آنچه که امروزه در آکواریوم فروشی ها دیده می شود متمایز است . این دگرگونی به ویژه در مورد اندازه و شکل باله ها بسیار چشمگیر است . باله ها در ماهی اصلی کوتاه و فقط نوک عقبی باله مخرجی کمی بلند است .

باله پشتی ماهی فایتر دارای ۴ خار و ۶ شعاع نرم و باله مخرجی آن شامل ۵ خار و ۲۵ شعاع نرم است . در باله شکمی یک خار و ۵ شعاع منشعب داشته و باله سینه ای دارای ۱۲ شعاع نرم می باشد . تعداد فلس های خط جانبی در جنگجوی سیامی ۳۰ عدد گزارش شده و این در حالی است که برخی معتقدند که خط جانبی در این ماهی دیده نمی شود ! تعداد مهره های ماهی B . splendens ۲۹ تا ۳۴ عدد محاسبه شده است .

بیشینه درازای این ماهی را ۵/۶ سانتی متر ذکر می کنند ولی بدون شک این عدد تحت تاثیر به گزینی های صد ساله تغییر کرده است . همچنین طول عمر این ماهی نیز ۲ سال برآورد شده . و این در حالی است که یکی از منابع تجربه نگهداری یک ماهی فایتر برای مدت ۵ سال را ذکر می کند و طول عمر این ماهیان را ۷ سال بیان می کند .

ماهیان نر این گونه را می توان با توجه به رنگ های دل ربا و درخشان و باله های بلند از ماده ها که بدرنگ( معمولا کرم و خاکستری ) و کوتاه باله هستند تمیز داد . همچنین مجرای تخم ریزی یا Oviposter که مانند لوله ای بیرون می زند , در فصل تخم ریزی فقط در ماهی های ماده و به صورت برآمدگی سفید و کوچک دیده می شود . این برآمدگی در بین باله شکمی و مخرجی جای دارد . گزارش شده که در جلو باله مخرجی ماهیان ماده ، دانه های سفیدی وجود دارد که شبیه تخم است .
سن بلوغ ماهی جنگجوی سیامی کمتر از یک سال و احتمالا ۴ تا ۶ ماهگی است و کم ترین زمان دو برابر شدن جمعیت این ماهی ۱۵ ماه است . البته این اعداد به دما و شرایط زیستی وابسته اند . تکثیر این ماهی در آبی نسبتا اسیدی و سبک مطلوب تر است و بهتر است که آکواریم سر پوشیده و دمای آن ۲۵ درجه سانتی گراد باش  .فایترها ترجیح می دهند در یک فضای ساکت و نسبتا محصور برای زیستن داشته باشند چون فایتر ماهی خیلی اجتماعی نیست . نگهداری فایترها نسبتا آسان است چون همه چیزی که آنها برای خانه داشتن نیاز دارند یک جام یا یک مخزن کوچک است ولی از آنجا که فایتر یک ماهی استوایی است احتیاج دارد که گرم نگهداری شود واز چیزهایی که ممکن است آب را سرد کند دوری کنید . اغلب خانه هایی که دارای حرارت مطبوعی در طول سال هستند می توانند مناسب باشند ولی سعی کنید در گرمترین اتاق خانه از فایتر نگهداری کنید . ماهی فایتر در انواع رنگهای درخشان موجود است اما معمولا به رنگ قرمز و آبی هستد . با این وصف نژادهایی به رنگهاِی سبز روشن ، آبِی ، قرمز ، زرد ، زِیتونِی ، آبِی تِیره و سِیاه از اِین ماهِی ، در بازار وجود دارد .

تغذیه:
هرچند که ماهی فایتر هر نوع غذایی را می پذیرد و از مگس و دل گوسفند و آرتمیا تا کاهو و پولکی های گیاهی می توان به او داد ولی شاید یکی از بهترین غذاهای پیشنهادی برای این ماهی کرم خونی باشد زیرا در زیستگاه طبیعی نیز بخش زیادی از غذای ماهی را همین لارو حشرات تشکیل می دهد .

تشخیص جنسیت:

جنس نر:

۱: دارای باله های کشیده و درازی است.

۲: جثه ای بزرگتر دارد.

۳: بیشتر گوشه گیر است.

۴: دارای بدنی کشیده است.

۵: دارای لبهایی کلفت و دهانی بزرگ است.

جنس ماده:

۱: دارای باله های کوتاهتر نسبت به جنس نر می باشد.

۲: چثه کوچکتراز جنس نرش دارد.

۳: فعالتر از جنس نر است.

۴: دارای بدنی جم و جورتر از نر هاست.

۵: دارای لبهایی باربکتر و دهانی کوچکتر از جنس نر می باشد.

خاصیت جنگجویی ماهی فایتر :

 بی شک هر فرد علاقمند به ماهیان زینتی می داند که دو ماهی نر از این گونه را نمی توان با هم در یک تانک نگهداری نمود زیرا ماهیان نر با هم به ستیز خواهند پرداخت و باید ماهیان نر را پیش از سه ماهگی از هم جدا کرده و هر کدام را در ظرف جداگانه ای پرورش داد زیرا در غیر این صورت شروع به جنگ کرده و هیچکدامشان زنده و سالم نمی ماند . در سه ماهگی که ماهی حدودا سه سانتی متر طول دارد ، نرهای جوان را می توان از باله مخرجی بلندشان شناخت .  جالب است که ماهی جنگجوی سیامی حتی در مقابل تصویر خود در آیینه واکنش تهاجمی نشان می دهد . در بسیاری از فروشگاههای این ماهی , در زمان فروش ؛ آیینه ای در کنار تنگ حاوی آن قرار می دهند تا ماهی باله های خود را افراشته کرده و زیبایی اش دو چندان شود .  در بسیاری از نقاط دنیا و به ویژه در تایلند از ستیزه خویی ماهیان نر این گونه برای برگزاری مسابقه و شرط بندی استفاده می شد ، و البته هنوز هم می شود .

درست مانند همان کاری که در مورد خروس جنگی انجام می شده است، به همین علت گاهی به این ماهی خروس ماهی نیز گفته اند . این ماهی با دندان های مخروطی که در آرواره ها دارد باله های نرهای دیگر را ریش ریش کرده و به بدن آنها حمله ور می شود . خسارات جبران ناپذیری که پس از از بین رفتن باله ها و جدا شدن فلس ها ایجاد می شود معمولا به مرگ ماهی ناتوان تر و گاهی مرگ هر دو ماهی منتهی می شود .

شاید در ابتدا گمان کنید که مثلا در روز مشخص هر کس ماهی فایتر خود را از آب آکواریوم منزلش خارج می کرده و به محل مسابقه می برده و ماهیان هم کمی با هم می جنگیده اند و یکی پیروز می شده و برنده مشخص می گشته . اما این ساده انگاری با واقعیت بسیار فاصله دارد . واقعیت این گونه است که افراد حرفه ای ماهی های فایتر را از ابتدای تولد برای مبارزه ای خونین آماده می کنند و در این راه از هیچ ترفندی چشم پوشی نمی کردند . این نکته وقتی برایتان بیشتر قابل فهم می شود که بدانید عده ای فقط از راه شرط بندی بر روی ماهیان جنگنده ای که خودشان تربیت کرده بودند امرار معاش می کردند .

آماده سازی ماهی فایتر برای مبارزه :

آماده سازی ماهی فایتر نر برای جنگ شامل مراحل و شیوه های گوناگون است که برخی از آنها را در زیر می آورم .

۱ – یکی از راه ها برای بالا بردن اعتماد به نفس ماهی فایتر و خوی مبارزه طلبی آن ، تحریک ماهی با وسیله ای است که آن را چوب خشم یا Angry stick می نامند . در این روش از یک تکه چوب با رنگ تیره یا پوسته یک خودکار برای ضربه زدن و تحریک ماهی استفاده می کنند . در ابتدا پس از نزدیک کردن تکه چوب به تنگ حاوی ماهی ، ماهی از آن می گریزد ولی بعد یاد می گیرد که به آن حمله کند . در مرحله پیشرفته می توان با این چوب از داخل آب ماهی را تحریک نمود .

۲ – یک شیوه کم دردسر ولی مفید دیگر به روش گذاشتن و برداشتن کارت های کاغذی یا Carding معروف است . در این روش تنگهای حاوی ماهیان نر را در کنار هم می چینند . و بین هر کدام کارتی کاغذی می گذارند تا ماهی ها همدیگر را نبینند . روزانه چند بار این کارتها را بر می دارند تا ماهی ها برای هم گارد حمله بگیرند و به این ترتیب برای حمله های واقعی آماده شوند . همچنین این عمل باعث ترشح برخی هورمونها در ماهی نر و افزایش پرخاشگری وی می شود .

۳ – به عنوان ترفند دیگر ، ماهی نر بالغ را روزانه به مدت نیم ساعت در مخزن بزرگ حاوی ۶ عدد ماهی ماده و گیاهان آبزی برای مخفی شدن ماده ها قرار می دهند ، ماهی نر دنبال ماهیان ماده خواهد افتاد و برای هر کدام از آنها نمایش هایی خواهد داد که مشابه نمایشهای تهدید آمیز زمان حمله است ؛ همین گارد گرفتن های مکرر به همراه تحریک ترشح هورمونهای جنسی نرینگی و تعقیب و گریز باعث وحشی تر شدن ماهی می گردد . به این تمرین ، Chasing یا تمرین تعقیب کردن می گویند .

۴ – پس از یک هفته تعقیب کردن روزانه ، ماهی وارد مرحله تازه ای از تمرینات می شود که اصطلاحا به آن Teasing می گویند . در این شیوه ، ماهی نر را در یک مخزن با یک ماهی ماده کاملا رسیده قرار می دهند . ماهی نر پس از دیدن ماهی ماده زیبا و عشوه گر به دورش گشت زده و دیوانه وار شروع به ابراز رفتارها یا نمایشهای عاشقانه جفت گیری می کند .

۵ دقیقه به ماهی فرصت داده و سپس او را از مخزن خارج کنید .

این عمل نیز ماهی فایتر نر شما را دیوانه و آماده کشتن حریف خواهد کرد و به قول معروف ؛ خون جلوی چشمهای او را خواهد گرفت .

۵ – یک شیوه دیگر مقاوم سازی ماهی فایتر که برای سالها (یا شاید قرنها ) به صورت رازی در میان پرورش دهندگان محلی ماهی جنگجوی سیامی محفوظ مانده بود ، استفاده از برگهای گیاه بادام وحشی هندی یا Indian Almond leaves با نام علمی Terminalia catappa می باشد . پرورش دهندگان حرفه ای ماهی بتا اسپلندنس برای برگهای این گیاه که در بسیاری از نقاط جهان و همچنین در تایلند رشد می کند قدرتی جادویی قائل بوده و به آنها leaves Magic یا برگهای جادویی می نامیدند و عقیده داشتند که ماهیان فایتری که برگهای این گیاه در آبشان وجود داشته باشد ماهیان مقاوم ، جسور و پیروز در هر پیکار و جادویی خواهند بود ! پس از افزودن این برگ به آب ، رنگ آب کمی قهوه ای و مشابه رنگ چای می گردد که پس از مدتی بر طرف خواهد شد .

برخی از خواص این گیاه عبارتند از : محکم ساختن فلسهای ماهی ، سرعت بخشیدن به بهبود زخمهای بدن ماهی ، مقاوم سازی ماهی در برابر دچار شدن به بیماری ها ، افزایش راندمان تولید مثل ، افزایش خوی پرخاشگری در ماهی نر به ویژه در زمان جفت گیری و مراقبت از تخمها و نوزادان و همچنین افزایش شانس پیروزی ماهی در مبارزه با ماهی رقیبی که در محیط زیستش از این گیاه موجود نبوده است ، کمک به ماهی ماده در ترمیم زخمهای احتمالی حاصل از فرآیند جفت گیری ، تقویت رنگ ماهی ، نابود کردن بسیاری از باکتری ها و قارچها و جلبکها ، مناسب برای ضد عفونی مخزن محتوی لاروهای حساس ، تثبیت پی اچ آب ، ایجاد سقفی برای ساخت لانه حبابی توسط ماهی و . . . خلاصه این گیاه هر کاری که فکرش را نمی کنید برای ماهیتان انجام می دهد و بدون وجود آن پرورش ماهی فایتر قوی قابل تصور نیست .

امروزه می دانیم که دست کم بخش عمده آنچه به اعتقاد افراد محلی به عنوان جادوی این گیاه مطرح بوده است به اسید هومیک و اسید تانیک حاصل از تجزیه تدریجی این گیاه در آب مربوط می شود . کمترین اثر این اسید ها در آب ، کاهش p.H و در نتیجه سخت شدن فلسهای ماهی است .

برگهای جادویی این گیاه را به صورت سالم و خشک شده یا پودر شده در بسته بندی های گوناگون با راهنمایی طریقه مصرف و میزان مصرف ( مثلا یک عدد برگ در یک آکواریوم ۳۰ لیتری برای پرورش نوزادان ) به طور وسیعی در بازار به فروش می رسانند .

همچنین گمان می رود که محلولهای ویژه ای که با نام عصاره آب سیاه یا Blackwater extract در تجارت آکوآریومی وارد شده اند و معمولا فرمولهای سری دارند ، از همین عصاره برگ گیاهان ویژه سرچشمه گرفته باشند .

۶ – متد دیگر برای اینکه ماهی قوی شود این است که او را به یک ظرف گرد منتقل می کنند و آب را هم می زنند . ماهی در مقابل گرداب ایجاد شده مقاومت می کند و در نتیجه قوی بار خواهد آمد . امروزه برای کارآمد تر کردن روش مقابله در برابر جریان آب کهRunning Laps نامیده می شود ، ماهی را در دوره های مشخص با پمپهای هوای پرتابی با قدرتهای گوناگون که در هر مرحله افزایش می یابند روبرو می کنند .

۷ – روشهای دیگری مانند استفاده از آینه ، منتقل کردن روزانه ماهی به تنگهای جدید با آب تازه ، بهبود شرایط روحی و اعتماد به نفس ماهی با اعمالی مثل غذادهی دستی و … و خوراندن برخی هورمونها ( دوپینگ ) نیز وجود دارند .